TCMB: Fiyat artışları yavaşladı

TCMB, Mayıs Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayımladı.

Rapora nazaran, yıllık enflasyon, temel mallarda hudutlu olmak üzere, tüm ana kümelerde geriledi. Aylık bazda dikkat çeken kümeler, fiyatı düşüş sergileyen besin ile birlikte fiyat artışı yavaşlayan hizmetler oldu. Mayıs ayında, besin kümesi fiyatlarındaki düşüşü işlenmemiş besin alt kümesi sürüklerken, işlenmiş besin fiyat artışı zayıfladı.

Meyve fiyatlarındaki olumsuz görünümün devamına karşın işlenmemiş besin fiyatları zerzevat ve başka birtakım işlenmemiş besin kalemleri öncülüğünde geriledi. Güç kümesi aylık enflasyonunda, şebeke suyu fiyatlarındaki artışın yanında nisan ayında elektrikte mesken tarifelerinde yapılan düzenlemenin sarkan tesiri belirleyici oldu.

Döviz kuru gelişmelerinin tesiri, zayıflayarak da olsa başta sağlam tüketim malları olmak üzere, temel mal fiyatları üzerinde hissedilmeye devam etti. Giysi ve ayakkabı alt kümesinde, devam eden dönem geçişine bağlı olarak fiyatlar yükseldi lakin fiyat artışı bir evvelki yılın tıpkı devrine kıyasla daha düşük gerçekleşti. Hizmet kümesinde aylık fiyat artışı yavaşlarken, bu gelişme kira dışında kalan tüm alt kümeler genelinde izlendi.

Aylık üretici fiyatları güç kümesi öncülüğünde görece güçlü bir artış gösterirken, yıllık üretici enflasyonu 0,63 puan artışla yüzde 23,13 oldu. Bu görünüm altında, mayıs ayında tüm ana eğilim göstergeleri bir evvelki aya kıyasla geriledi. Ana eğilim üç aylık hareketli ortalamalarla incelendiğinde, kademeli yavaşlama eğiliminin devam ettiği gözlendi.

Rapora nazaran, B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 2,00 ve 1,75 puan azalarak yüzde 34,81 ve yüzde 35,37 olarak gerçekleşti. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, temel mal kümesinin katkısı bir evvelki aya kıyasla değişmezken, besin ve alkolsüz içecekler, hizmet, güç ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları sırasıyla 0,95, 0,95, 0,36 ve 0,19 puan azaldı.

Mevsimsellikten arındırılmış datalarla, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir evvelki aya kıyasla yavaşladı. Aylık artışlar B ve C göstergelerinde bir evvelki aya kıyasla düşüş kaydetti. B endeksini oluşturan kümeler genelinde fiyat artışlarının zayıfladığı gözlenirken, TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, mayıs ayında enflasyonun ana eğiliminde aylık bazda bariz düşüşe üç aylık ortalamalar bazında ise kademeli bir yavaşlamaya işaret etti.

Hizmet fiyat artışı yavaşladı

Hizmet fiyat artışı mayıs ayında yüzde 1,74 ile evvelki aya kıyasla yavaşlarken, hizmet kümesi yıllık enflasyonu 3,41 puan azalarak yüzde 51,19 oldu. Yıllık enflasyon ulaştırmada artarken öteki alt kümelerde geriledi. Aylık bazda fiyat artışında kira alt kümesi öne çıktı, başka alt kümelerde ise ölçülü bir seyir izlendi. Mayıs ayında kira artışı evvelki aya kıyasla hudutlu bir oranda gerileyerek yüzde 3,10 oranında gerçekleşirken, küme yıllık enflasyonu 4,25 puan düşüşle yüzde 84,94 oldu.

Talep şartları, döviz kuru gelişmeleri ve başta kırmızı et olmak üzere besin fiyatlarına hassaslığı yüksek olan lokanta-otel fiyatları nisan ayında gözlenen hızlanma sonrası mayıs ayında yüzde 1,83 ile görece sonlu bir artış gösterdi. Öteki hizmetler alt kümesinde fiyat artışı yüzde 1,39 ile yavaşlarken, eğitim hizmetleri fiyatları yüzde 1,19 ile geçen yılın tıpkı devrine kıyasla hayli düşük bir oranda artış kaydetti.

Diğer yandan, şahsî ulaştırma araçlarının bakım-onarımı kalemi alt küme enflasyonuna katkısıyla öne çıktı. Ulaştırma hizmetleri fiyatları yüzde 0,99 yükselirken, haberleşme kümesi aylık enflasyonunda son iki aydır gözlenen ölçülü seyir yüzde – 0,14’lük fiyat düşüşü ile bu periyotta de korundu.

Mayıs ayında, temel mal kümesi fiyatları Türk lirasındaki gelişmelerin tesiriyle yüzde 3,26 artarken, küme yıllık enflasyonu 0,26 puan düşerek yüzde 20,02 oldu. Yıllık enflasyon giysi ve ayakkabı ile öbür temel mallar alt kümelerinde gerilerken güçlü mal alt kümesinde yükseldi. Sağlam tüketim mallarında fiyat artışı yüzde 2,73 ile evvelki aya kıyasla bir ölçü güç kaybetse de görece yüksek seyretti. Bu gelişmede kur geçişkenliği yüksek olan araba (yüzde 4,87 artış) ile beyaz eşya kalemindeki fiyat artışlarının (yüzde 2,46) tesiri izlendi.

Bu periyotta mobilya fiyatları ölçülü seyrederken, tüketici elektroniği alt kaleminde fiyat düşüşleri kaydedildi. Giysi ve ayakkabı alt kümesi fiyat artışında (yüzde 7,09) devam eden dönem geçişinin tesiri gözlendi lakin fiyat artışı bir evvelki yıla kıyasla daha sonlu gerçekleşti. Başka temel mallarda ise aylık enflasyon yüzde 1,49 ile bir evvelki aya kıyasla zayıfladı. Güç fiyatları mayıs ayında yüzde 2,15 artarken, küme yıllık enflasyonu 3,90 puan düşerek yüzde 44,21 oldu. Kelam konusu devirde şebeke suyu tarifelerinde yüksek bir artış (yüzde 7,14) gözlenirken, elektrik fiyatı geçen ay gerçekleşen düzenlemenin bu aya sarkan tesiri ile yüzde 2,40 yükseldi.

Küresel gelişmelerle gerileyen petrol fiyatları kaynaklı olarak akaryakıt fiyatları bu periyotta yataya yakın seyretti. Mayıs ayında besin ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları yüzde 0,71 düşerken, bu kümede yıllık enflasyon 3,22 puan azalışla yüzde 32,87 oranında gerçekleşti.

Yıllık enflasyon, işlenmemiş ve işlenmiş besin alt kümelerinde sırasıyla 3,53 ve 3,14 puan azalarak yüzde 33,53 ve 32,21’e indi.

Mayıs ayında işlenmemiş besin fiyatları yüzde 3,01 düşüş kaydetti. Bu gelişmede zerzevat (yüzde -18,58), yumurta (yüzde -18,81) ve beyaz et (yüzde – 4,39) kalemlerindeki fiyat düşüşleri belirleyici olurken, taze meyvede süregelen fiyat artışı (yüzde 8,26) mayıs ayında devam etti. İşlenmiş besin alt kümesi aylık enflasyonu yüzde 1,39 oranı ile bir evvelki aya kıyasla zayıflasa da alt kalemler bazında işlenmiş et eserlerindeki fiyat artışı (yüzde 7,79) dikkati çekti.

Yurt içi üretici fiyatları mayıs ayında yüzde 2,48 artarken, yıllık enflasyon 0,63 puan artarak yüzde 23,13’e yükseldi. Bu devirde ana sanayi kümeleri prestijiyle; güç kümesindeki fiyat artışı yüzde 7,98 ile öne çıkarken, sermaye malı, orta malı, dayanıksız ve sağlam tüketim malı kümelerinde fiyat artışları sırasıyla yüzde 2,38, yüzde 1,92, yüzde 1,70 ve yüzde 0,05 olarak gerçekleşti. Aylık fiyat gelişmeleri dallar bazında incelendiğinde; elektrik, gaz, buhar iklimlendirme, su ve suyun arıtılması ve dağıtılması, metal cevherleri, içecekler, kağıt ve kağıt eserleri, motorlu kara taşıtları ile ağaç ve mantar eserleri fiyat artışlarıyla öne çıkan alt kümeler oldu.