TGSD’den dala acil takviye daveti: Firmalar öz kaynaklarını tüketmek üzere
Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay, 2023 ve 2024’ün akabinde bu yılın birinci dört ayını da ziyanla kapatan hazır giysi bölümünün içinde bulunduğu kritik duruma dikkat çekmek ve acil tahlil tekliflerini paylaşmak üzere basın açıklaması yaptı.
Firmalar öz kaynaklarını tüketecek
Uygulanan faiz siyasetinin enflasyonist tesir yarattığını ve mevcut şartların sürmesi halinde yıl sonuna kadar çok sayıda firmanın öz kaynaklarını tüketeceğini söyleyen Narbay, yitirilen rekabet gücünün sonucunda da müşteri ve istihdam kayıpları ile birlikte kaçınılmaz bir son olarak konkordato ve iflaslar ile karşı karşıya kalınacağına dikkat çekti.
“Devlet takviyesi tercih değil, mecburilik haline geldi”
Basın açıklamasında şu görüşlere yer verildi:
“Türk hazır giysi bölümü, dokumacılık bölümü ile birlikte ekonomimize 1 milyon kişilik istihdam ve 50 milyar dolarlık üretimle katkı sağlamaktadır. Lakin son devirde yaşanan ekonomik dalgalanmalar ve uygulanan siyasetler, bölümümüzü sürdürülemez bir noktaya getirmiştir. Sebebi olmadığımız bu krizden, tek başımıza çıkmamız mümkün görünmemektedir. Bu nedenle devlet dayanağı artık bir tercih değil, mecburilik haline gelmiştir.
Rakamlarla dalın durumu
2022-2024 periyodunda resmi enflasyon yüzde 138 olarak açıklanırken, tıpkı periyotta taban fiyatta yüzde 249, siyaset faizinde ise yüzde 258 oranında artış yaşandı. Bu sayılar ortasındaki çarpıcı fark, iktisattaki fiyat baskılarının resmi enflasyonun işaret ettiğinden daha derin ve yaygın yaşandığına işaret etmektedir Ayrıyeten minimum fiyattaki yüksek artışa karşın çalışanların alım gücünde bariz bir düzgünleşme gözlenmemektedir. Bu durum da açıklanan bilgiler ile günlük hayat ortasındaki uyumsuzluğu ortaya koymaktadır.
Maliyetlerimizin en az yüzde 249 arttığı bir devirde, gelirlerimizi direkt etkileyen döviz kurundaki artışın sadece yüzde 101 düzeyinde kalması, gelir-gider istikrarını bölüm aleyhine önemli biçimde bozmuştur. Bu açık fark, üretim süreçlerinde yapılan verimlilik, inovasyon ve markalaşma yatırımlarıyla telafi edilemeyecek ölçüde derindir.
Sekötrün rekabet gücü önemli formda zayıfladı
Resmi enflasyon sayıları baz alındığında dahi, bölümümüzün dolar bazında yüzde 27 oranında ek maliyet taşıdığı görülmektedir. Bu durum, memleketler arası pazarlarda rekabet gücümüzü önemli biçimde zayıflatmıştır. O denli ki bugün Türk hazır giysi eserleri, Uzak Doğu’dan yüzde 60, Kuzey Afrika ülkelerinden ise yüzde 45 daha değerli hale gelmiştir.
Faiz siyasetinin etkileri
2024 yılında siyaset faizinin yüzde 50 düzeyinde belirlenmesi, bileşik faiz oranının yüzde 63,2’ye ulaşmasına yol açmıştır. Buna karşılık, birebir devirde döviz kuru sepetindeki artış yalnızca yüzde 16 seviyesinde kalmıştır. Bu fark, döviz bazında yaklaşık yüzde 40,5 oranında gerçek faiz verildiği manasına gelmektedir. Bugün hâlâ döviz bazında yüksek faiz vermeye devam etmekteyiz.
Mevcut iktisat siyaseti, kur artışını baskılayarak enflasyonu denetim altına almaya yöneliktir. Lakin geçtiğimiz yıl kur sepetindeki yüzde 16’lık artışa karşın enflasyonun yüzde 44 olarak gerçekleşmesi, bu siyasetin aktifliğine dair soru işaretleri oluşturmaktadır. Üstelik yüksek faiz oranları, vadeli ve taksitli satışlara yansıyarak eser fiyatlarını üst çekmektedir. Örneğin, altı ay vadeli satılan bir eserde yüzde 60’lara ulaşan ticari faiz maliyeti nedeniyle üretici fiyata yüzde 30’un üzerinde ek faiz yükü koymak zorunda kalmaktadır. Bu da faizden kaynaklı fiyat artışlarının, enflasyona direkt geçişini tetiklemektedir.
Diğer yandan, ithalatçıların kullandığı forward kur hesaplamalarında faiz kıymetli bir bileşendir. Kur ve faiz çarpımıyla oluşan bu fiyatlama tekniği, eser fiyatlarına yansımaktadır. Bu durum da Avrupa’da 10 Euro olan bir eserin ülkemizde 14-15 Euro’ya satılmasının temel sebebidir.
Ek olarak, bir yıl sonra oluşacak enflasyon yüzde 25 düzeyinde hedeflenirken yüzde 46 faiz verilmesi, nakdî genişleme nedeniyle de enflasyonist tesir yaratmaktadır.
Tüm bu nedenlerle ihracatçının rekabet gücünü ve sermaye yapısını aşındıran mevcut siyasetlerin, enflasyonu kalıcı olarak düşürmeye pürüz olduğu kanaatindeyiz. Ekonomik dengeyi gözeten, üretimi ve ihracatı merkeze alan yeni bir kıymetlendirme sürecine gereksinim duyulduğu aşikârdır.
Acil dayanak önerileri
Rekabet gücünü ve öz sermayesini kaybeden hazır giysi endüstrimiz için acil bir dayanak paketi hazırlanmalıdır. TGSD olarak geçtiğimiz aylarda kamuoyu ile paylaştığımız 10 unsurluk dayanak teklifinin aşağıdaki 3 unsuru, bu evrede kritik kıymete sahiptir:
1. Kur Dönüşüm Takviyesi: Net ihracata yüzde 10 oranında kur dönüşüm takviyesi sağlanmalıdır
2. Finansmana Erişim Kolaylığı: Reeskont faizi, siyaset faizinin yarısı kadar olmalı ve faiz periyot sonunda tahsil edilmelidir
3. İstihdam Dayanağı: Çalışan başına 2.500 TL dayanağın, ölçek gözetmeksizin tüm dal firmalarına verilmesi gerekmektedir
Devlet dayanağı olmadan muvaffakiyet mümkün değil
Hazır giysi kesimi olarak, ülkemizin ekonomik kalkınmasına ve istihdamına değerli katkılar sunmaya devam etmek istiyoruz. Fakat mevcut şartlarda, bu uğraşların sürdürülebilirliği devlet takviyesi olmadan mümkün görünmemektedir. Bu nedenle yetkilileri, tekliflerimizi dikkate almaya ve bölümümüz için acil dayanak paketini hayata geçirmeye davet ediyoruz. Aksi takdirde dalın sahip olduğu güçlü global pozisyonunu geri dönüşü olmaksızın kaybetmesi, yitirilen rekabet gücünün sonucunda müşteri ve istihdam kayıpları ile birlikte kaçınılmaz bir son olarak konkordato ve iflaslar ile karşı karşıya kalacağız.
Biz de Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği olarak, kesimimizin geleceğini korumak ve ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sunmaya devam edebilmek ismine bu süreçte kamu, finans ve ilgili tüm paydaşlarla yapan iş birlikleri geliştirmeye ve üzerimize düşen sorumlulukları üstlenmeye hazırız.”
